Tekst źródłowy strony Wytyczne dla budowy nowych lub modernizowanych układów torowych

= Stopniowanie wartości dopuszczalnych parametrów =

W przeciwieństwie do starszych wytycznych w nowych standardach nie określa sie tylko wartości minimalnych układu torowego, ale wyznaczono kilka stopni i progów wartości dopuszczalnych. Rozróżnia się następujące z nich:
=== Zalecane wartości dopuszczalne (P0) ===
Stosowane są w dogodnych warunkach terenowych lub w dogodnych warunkach układu torowego, które zapewniają minimalny poziom oddziaływań dynamicznych oraz maksymalny w danych warunkach poziom komfortu pasażerów, przy uzyskaniu założonych parametrów eksploatacyjnych.

Przekroczenie progu P0 jest dopuszczone w przypadkach uzasadnionych względami technicznymi lub ekonomicznymi, a decyzję o przekroczeniu podejmuje projektant.
=== Normalne wartości dopuszczalne (P1) ===
Stosowane są w momencie gdy zastosowanie wartości dopuszczalnych byłoby przyczyną:
* zmniejszenia prędkości pojazdów szynowych w stosunku do prędkości założonej/wymaganej,
* zwiększenia zajętości terenu,
* zwiększenia stopnia skomplikowania i/lub wielkości układu geometrycznego,
* zwiększenia niekorzystnych oddziaływań infrastruktury kolejowej na otoczenie zewnętrzne linii kolejowej.

Przekroczenie progu P1 wymaga zgody Zakładu Linii Kolejowych lub Zarządu PKP PLK S.A. (w warunkach symulatora wymaga to akceptacji osoby sprawdzającej układ torowy)
=== Rozszerzone wartości dopuszczalne (P2) ===
Stosowane są wyjątkowo w celu realizacji szczególnych celów, wymagań lub zamierzeń projektowych.

Przekroczenie progu P2 wymaga uzyskania odstępstwa od zapisów instrukcji i standardów udzielanego w formie uchwały Zarządu PKP PLK S.A. (w warunkach symulatora wymaga to akceptacji co najmniej 2 osób sprawdzających układ torowy)
=== Graniczne wartości dopuszczalne (P3) ===
Są to maksymalne lub minimalne wartości określone w przepisach powszechnie obowiązujących.

= Układ geometryczny w planie =

== Minimalna długości łuków i prostych == 

{| class="wikitable"
! style="text-align: center; font-weight:bold;" | Zakres prędkości
maksymalnych
! style="text-align: center; font-weight:bold;" | Zalecane
wartości
dopuszczalne
P0
! style="text-align: center; font-weight:bold;" | Normalne
wartości
dopuszczalne
P1
! style="text-align: center; font-weight:bold;" | Rozszerzone
wartości
dopuszczalne
P2
|-
| style="text-align: center;" | [km/h]
| style="text-align: center;" | [m]
| style="text-align: center;" | [m]
| style="text-align: center;" | [m]
|-
| style="text-align: center;" | V ≤ 120
| colspan="2" style="text-align: center;" | 0,35 * Vmax
ale nie mniej niż 30m
| style="text-align: center;" | 0,25 * Vmax
ale nie mniej niż 20m
|-
| style="text-align: center;" | 120 < V ≤ 200
| colspan="2" style="text-align: center;" | 0,40 * Vmax
| style="text-align: center;" | 0,30 * Vmax
|-
| style="text-align: center;" | 200 < V ≤ 250
| colspan="2" style="text-align: center;" | 0,65 * Vmax
| style="text-align: center;" | 0,55 * Vmax
|}

== Odległości między osiami torów ==

Projektując układ torowy należy stosować rozstaw osi torów będący wielokrotnością wartości 0,05m.

=== Odległości między osiami torów szlakowych ===

W Polsce standardowa odległość między osiami torów, nazywana potocznie międzytorzem, wynosi 4.00m. Jest to chyba najczęściej spotykany błąd na sceneriach. Autorzy bardzo często zaczynają budowanie swojej linii kolejowej od magicznego lasku, w którym odległość ta wynosi 5.00m i zapominają zastosować zmianę szerokości międzytorza.

Nominalna odległość między osiami torów szlakowych i torów głównych zasadniczych przy niezabudowanych międzytorzach wynosi co najmniej:
# 4,00m dla wszystkich typów linii poza [[Kategorie linii kolejowych|P250]]
# 4,20m dla linii typu [[Kategorie linii kolejowych|P250]]
# 4,50m dla linii nowo budowanych

Są oczywiście od tej reguły odstępstwa. Międzytorze na szlaku może zostać poszerzone ze względu na warunki lokalne. Na przykład na linii kolejowej 009 między Tczewem a Malborkiem wymagane było poszerzenie międzytorza do 10m ze względu na grząski grunt, który mógłby powodować osiadanie podtorza w przypadku mijania się dwóch pociągów na sąsiednich torach o klasycznym rozstawie.

=== Odległości między osiami torów stacyjnych ===

W torach stacyjnych obowiązują następujące wartości minimalne rozstawu osi:

{| class="wikitable"
|+ Minimalny rozstaw poszczególnych torów
! Rodzaje torów !! Zalecane [m] !! Dopuszczalne [m] 
|-
| dla torów głównych zasadniczych || 4,50 || 4,00
|-
| dla torów, między którymi mają być ustawione sygnalizatory || 5,00 || 4,75*

|-
| dla torów, między którymi mają być ustawione słupy sieci trakcyjnej || 5,00 || 4,90
|-
| dla toru wyciągowego i głównego zasadniczego || 7,50 || 6,00
|-
| dla toru wyciągowego i innego stacyjnego || 6,00 || 4,75
|-
| dla torów do bezpośredniego przeładunku || 3,50 || 3,50
|-
| dla torów, między którymi zbudowano peron jednokrawędziowy || 9,00 || 6,00
|-
| dla torów, między którymi zbudowano peron dwukrawędziowy z dojściem w poziomie || 10,00-13,00 || 9,00
|-
| dla torów, między którymi zbudowano peron dwukrawędziowy z dojściem pod/nad ziemią || 12,50-16,00 || 10,70
|}

<nowiki>*</nowiki>na starych posterunkach zdarza się spotkać sygnalizatory ustawione w węższym międzytorzy o szerokości 4,50m

=== Odległości między osiami torów w obrębie połączeń rozjazdowych ===

{| class="wikitable"
|+ Minimalny rozstaw torów w obrębie połączeń rozjazdowych
! style="text-align: center;" | Typ rozjazdu
! style="text-align: center;" | Minimalna odległość<br>
torów<br>
[m]
! style="text-align: center;" | Prędkość na<br>
kierunek<br>
zwrotny [km/h]
|-
| style="text-align: center;" | 190-1:9
| style="text-align: center;" | 3,70
| style="text-align: center;" | 40
|-
| style="text-align: center;" | 300-1:9,304*
| style="text-align: center;" | 4,00
| style="text-align: center;" | 50
|-
| style="text-align: center;" | 300-1:9
| style="text-align: center;" | 4,35
| style="text-align: center;" | 50
|-
| style="text-align: center;" | 500-1:12
| style="text-align: center;" | 4,00<br>4,30
| style="text-align: center;" | 40<br>60
|-
| style="text-align: center;" | 500-1:14*
| style="text-align: center;" | 4,00
| style="text-align: center;" | 60
|-
| style="text-align: center;" | 760-1:14
| style="text-align: center;" | 4,75
| style="text-align: center;" | 80
|-
| style="text-align: center;" | 1200-1:18,5
| style="text-align: center;" | 4,35
| style="text-align: center;" | 100
|-
| style="text-align: center;" | 2500-1:26,5
| style="text-align: center;" | 4,80
| style="text-align: center;" | 130
|}
<nowiki>*</nowiki>ze względu na brak w symulatorze rozjazdów R300-1:9,304 i R500-1:14 dopuszcza się układanie przejść rozjazdowych w międzytorzu 4,00m z imitujących je rozjazdów odpowiednio R300-1:9 i R500-1:12

Są oczywiście od tej reguły odstępstwa. Międzytorze na szlaku może zostać poszerzone ze względu na warunki lokalne. Na przykład na linii kolejowej 009 między Tczewem a Malborkiem wymagane było poszerzenie międzytorza do 10m ze względu na grząski grunt, który mógłby powodować osiadanie podtorza w przypadku mijania się dwóch pociągów na sąsiednich torach o klasycznym rozstawie.

== Łuki poziome ==


=== Promień łuku poziomego ===

Wartość promienia łuku poziomego należy ustalać w zależności od projektowanej prędkości maksymalnej, przy czym w procesie projektowania układów geometrycznych torów oraz połączeń torowych należy stosować maksymalne wartości promieni, możliwe do uzyskania przy występujących ograniczeniach: terenowych, infrastrukturalnych, itp.

W projektowaniu układów geometrycznych torów szlakowych oraz torów głównych zasadniczych zaleca się stosować łuki i wartościach promieni od 600m do 20000m.

Stosowanie łuków o innych promieniach nie jest zalecane z uwagi na występujące przy:
: a) R < 600 - zwiększone koszty utrzymania toru, wynikające przede wszystkim ze wzrostu tempa zużycia szyn,
: b) R > 20000m - trudności w osiągnięciu wysokiej dokładności położenia osi toru, wynikające ze stosowanych obecnie technologii budowy i utrzymiania.


{| class="wikitable"
|+ Dopuszczalne promienie łuków
! style="text-align: center;" | Uwarunkowania
! style="text-align: center;" | Zalecane wartości<br>dopuszczalne (P0)
! style="text-align: center;" | Normalne wartości<br>dopuszczalne (P1)
! style="text-align: center;" | Rozszerzone wartości<br>dopuszczalne (P2)
|-
! colspan="4" style="text-align: center;" | wartości minimalne (Rmin) [m]
|-
| tory szlakowe i główne zasadnicze
| style="text-align: center;" | 600
| style="text-align: center;" | 300
| style="text-align: center;" | 180
|-
| tory przy peronach
| style="text-align: center;" | 500
| style="text-align: center;" | 500
| style="text-align: center;" | 300
|-
| tory główne dodatkowe i boczne
| style="text-align: center;" | 450
| style="text-align: center;" | 180
| style="text-align: center;" | 180*
|-
! colspan="4" style="text-align: center;" | wartości maksymalne (Rmax) [m]
|-
| tory szlakowe i główne zasadnicze
| style="text-align: center;" | 20000
| style="text-align: center;" | 50000
| style="text-align: center;" | -
|}
<nowiki>*</nowiki>w tabeli nie ujęto wartości granicznych dla torów bocznych oraz na górkach rozrządowych gdzie absolutne minimum wynosi 150m

{| class="wikitable"
|+ Zalecane wartości minimalnych promieni łuków poziomych
! rowspan="2" style="text-align: center; font-weight:bold;" | Typ linii
! style="text-align: center; font-weight:bold;" | w warunkach
normalnych
! style="text-align: center; font-weight:bold;" | w warunkach
trudnych
|-
! style="text-align: center; font-weight:bold;" | R [m]
! style="text-align: center; font-weight:bold;" | R [m]
|-
| style="text-align: center;" | P250
| style="text-align: center;" | 3100
| style="text-align: center;" | 2700
|-
| style="text-align: center;" | P200
| style="text-align: center;" | 2000
| style="text-align: center;" | 1700
|-
| style="text-align: center;" | M200
| style="text-align: center;" | 2300
| style="text-align: center;" | 2000
|-
| style="text-align: center;" | P160
| style="text-align: center;" | 1300
| style="text-align: center;" | 1100
|-
| style="text-align: center;" | M160
| style="text-align: center;" | 1500
| style="text-align: center;" | 1350
|-
| style="text-align: center;" | P120
| style="text-align: center;" | 750
| style="text-align: center;" | 650
|-
| style="text-align: center;" | M120
| style="text-align: center;" | 850
| style="text-align: center;" | 750
|-
| style="text-align: center;" | T120
| style="text-align: center;" | 850
| style="text-align: center;" | 750
|-
| style="text-align: center;" | P80
| style="text-align: center;" | 600
| style="text-align: center;" | 300
|-
| style="text-align: center;" | M80
| style="text-align: center;" | 600
| style="text-align: center;" | 350
|-
| style="text-align: center;" | T80
| style="text-align: center;" | 600
| style="text-align: center;" | 350
|-
| style="text-align: center;" | T40
| style="text-align: center;" | 600
| style="text-align: center;" | 300
|}