Tekst źródłowy strony Wstawianie podkładów


'''Nowe podkłady, mostownice i podrozjazdnice - z czym to się je?'''

W mnogości nowych modeli podkładów, podrozjazdnic i mostownic można się pogubić. Ten poradnik niech będzie krótkim przewodnikiem kiedy i gdzie używać każdego z nich.
Zacznijmy od samego początku, od podkładów wiekowo najstarszych, by płynnie przejść do współczesnych.
== Podział torów na klasy ==
Dla ułatwienia sobie poruszania się w nowych tedekowych torach załóżmy sobie umownie (nie są to wiążące, oficjalne kolejowe wytyczne) podział na klasy naszych symulatorowych torów. Podzielmy tedekowe tory na następujące klasy konstrukcyjne:
* '''Klasa 0''' - linie magistralne o prędkości pociągów 120km/h < V < 200km/h

* '''Klasa 1''' - linie pierwszorzędne o prędkości pociągów 80km/h < V < 120km/h

* '''Klasa 2''' - linie drugorzędne o prędkości pociągów 60km/h < V < 80km/h

* '''Klasa 3''' - linie znaczenia miejscowego o prędkości pociągów 20km/h < V < 60km/h

Każdą z tych klas podzielmy jeszcze na podklasy w sposób następujący, gdzie X to wymienione wyżej klasy torów:
* '''Podklasa X.1''' - tory szlakowe i główne zasadnicze

* '''Podklasa X.2''' - tory główne dodatkowe i boczne
Miejmy na uwadze, że klasa 0 to klasa najwyższa, klasa 3 to klasa najniższa. Podział ten ułatwi nam orientację w [https://docs.google.com/spreadsheets/d/13NZ8LSx22tZMJZQ9Infw98tYQWpn_RZ4bLQatwb9N2k/edit?usp=share_link Tabeli możliwych podkładów].

== Podkłady i mostownice drewniane ==
Wśród podkładów drewnianych wyróżniamy dwie odmiany:

* Podkłady belkowe - '''typ B'''

* Podkłady obłe - '''typ O'''
Różnią się one tym, że podkład belkowy powstaje poprzez precyzyjną obróbkę konara, w obrys którego możemy wpisać obrys podkładu. Podkład obły to natomiast taki, który przez mniejsze wymiary konara niż obrys podkładu ukazuje nam naturalny kształt kawałka drewna, z którego powstał. Podkłady belkowe stosujemy w torach wyższej klasy (tory główne zasadnicze, linie pierwszorzędne i magistralne), obłe natomiast w torach niższej klasy (tory główne dodatkowe i boczne, linie drugorzędne i znaczenia miejscowego)
'''Dalej podkłady drewniane dzielą się na typy I, II, III oraz IV.''' Typ I stosujemy w torach najwyższej klasy (Klasa 0, 1), natomiast im liczba większa, tym podkład mniej wartościowy, do stosowania w torach niższej klasy, aż do typu IV do stosowania w torach bocznych i głównych dodatkowych linii znaczenia miejscowego (Klasa 3.1, 3.2).
Identycznie sprawa ma się do mostownic - I stosujemy na magistralach i liniach pierwszorzędnych, II na drugorzędnych, III na liniach znaczenia miejscowego.
=== Mocowania w podkładach drewnianych ===
W podkładach drewnianych stosujemy 3 główne typy mocowań szynowych. Są to typy K, N oraz SKL-12.
* '''Typ K''' to mocowanie klasyczne, składające się z płytki żebrowanej, wkrętów, śrub stopowych, łapek i nakrętek. Jest to najpopularniejszy typ mocowania, do stosowania we wszystkich klasach toru.
* '''Typ N''' to mocowanie bezpośrednie, składające się z płytki klinowej oraz wkrętów. Wkręty wkręcone w podkład bezpośrednio mocują szynę do podkładu. Mocowanie to stosujemy w torach bocznych oraz w torach głównych linii znaczenia miejscowego (Klasy 2.1 i poniżej)
* '''Typ SKL-12''' to zmodernizowane mocowanie klasyczne, poprzez zastąpienie łapki sprężyną. Stosujemy je przede wszystkim w rozjazdach nowszych typów oraz w torach najwyższej klasy.
== Podkłady stalowe ==
Podkłady stalowe powstały z myślą o zastąpieniu podkładów drewnianych bardziej trwałym materiałem. Stosowane były głównie przed wojną, lecz w latach powojennych z sukcesem dalej stosowane były głównie jako podrozjazdnice.
Podkład Form 71 stosujemy w torach wyższej klasy (magistralne, pierwszorzędne), Form Sw7 w torach niższej klasy (drugorzędne, znaczenia miejscowego). Szczególnym typem podkładu stalowego jest podkład Sw11, który stosujemy tylko jako parkę podzłączową.
Zmodernizowaną formą podkładu stalowego jest podkład typu Y. Jest on stosunkowo świeżym wynalazkiem, którego zastosowaniem są głównie kręte tory linii górskich. Dzięki trzypunktowemu trzymaniu szyny znakomicie sprawdzają się one w miejscach silnego oddziaływania bocznego taboru na tor.
== Podkłady żelbetowe i strunobetonowe ==
Z racji tego, że podkłady stalowe miały swoje wady, kolejno po nich ewolucyjnie powstały podkłady wykorzystujące zalety betonu. Początkowo były to jedynie podkłady żelbetowe, które niestety podatne były na pękanie i kruszenie pod wpływem sił zginających. Z czasem opracowano technologię strunobetonową - zbrojenie podkładu jest naciągane z dużą siłą niczym struna gitary i zalewane zaprawą betonową. Po związaniu betonu naciąg strun jest zwalniany, a zbrojenie ściska beton z dużą siłą. Siły zginające muszą najpierw pokonać wewnętrzne naprężenie podkładu, co czyni je odporymi zarówno na ściskanie jak i zginanie.
=== Podkłady historyczne ===
Stosowane przy szynach S49 i lżejszych:
* '''BL-3''' - żelbetowy podkład blokowy, do stosowania w torach niższych klas.

* '''BM''' - żelbetowy podkład monolityczny, do stosowania w torach głównych dodatkowych oraz bocznych niższych klas,

* '''BS65''' - importowany z NRD podkład strunobetonowy do stosowania w torach głównych zasadniczych w torach niższych klas,

* '''BS66''' - importowany z NRD podkład strunobetonowy do stosowania w torach głównych dodatkowych i bocznych w torach niższych klas,

* '''INBK3''' - podkład strunobetonowy do stosowania w torach szlakowych i głównych dodatkowych w torach niższych klas,

* '''INBK4''' - podkład strunobetonowy do stosowania w torach głównych dodatkowych oraz bocznych w torach niższych klas,

* '''INBK8''' - podkład strunobetonowy ogólnego stosowania,

* '''PBS1''' - podkład strunobetonowy płaski ogólnego stosowania,

* '''St-3''' - pierwszy polski podkład strunobetonowy. Do stosowania w torach głównych dodatkowych i bocznych niższych klas.
=== Podkłady współczesne ===
Stosowane przy szynach S60 i S49:
* '''INBK7'''- podkład strunobetonowy ogólnego stosowania starszej konstrukcji,

* '''PS83'''- zmodernizowany podkład strunobetonowy ogólnego stosowania, spotykany głównie na liniach mniej obciążonych,

* '''PS93'''- zmodernizowany podkład strunobetonowy ogólnego stosowania,

* '''PS94'''- zmodernizowany podkład strunobetonowy ogólnego stosowania,

* '''PS94M'''- zmodernizowany podkład strunobetonowy do stosowania z odbojnicami,

* '''SP06'''- podrozjazdnica strunobetonowa, używana we wstawkach międzyrozjazdowych
=== Mocowania podkładów betonowych ===
* '''Typ SB''' - mocowanie sprężyste, składające się z zatopione w podkład kotwy oraz sprężyny trzymającej szynę

* '''Typ K''' - mocowanie klasyczne, śrubowe, opisane wyżej przy podkładach drewnianych,

* '''Typ SKL-12''' - zmodernizowane mocowanie typu K, opisane wyżej przy podkładach drewnianych,