Dławiki torowe i puszki kablowe

Szynami toru zelektryfikowanego (po drutem) płynie m. in. prąd stały (powrotny) oraz prąd przemienny o częstotliwości 50Hz (obwody torowe).

Prąd przemienny

Rys. 1

Dla wykrywania niezajętości toru stosowane są m. in. izolowane obwody torowe i zwrotnicowe, w których do szyn jednego końca sprawdzanego toru podłącza się napięcie kilkunastu woltów (są różne rodzaje, ale tutaj to nie ma znaczenia), a na drugim końcu wspomnianego toru podłącza się (umieszczony w nastawni) przekaźnik torowy. Czasem, przy dłuższych torach, zasilanie podłączone jest na środku, a sygnał odbiera się na jego końcach. Dlaczego na początku jest napisane "izolowane"? Bo każda szyna odcinka na obu końcach jest odizolowana od kolejnej:

Każde zwarcie obwodu spowodowane zajętością toru oraz każda przerwa wywołana np. pęknięciem szyny sygnalizowana jest w urządzeniach jako zajętość odcinka. Ciekawostka dla elektryków: również każde zwarcie w izolacji na końcu toru wykaże zajętość, ponieważ dla zapewnienia bezpieczeństwa stosuje się zmianę faz zasilania kolejnych odcinków.

Prąd stały

Rys. 2

Powyższe rozwiązanie w torach niezelektryfikowanych jest wystarczające, jednak tam, gdzie mają jeździć pojazdy zasilane z sieci trakcyjnej 3kV, w szynach płynąć musi także prąd powrotny (stały) zasilania lokomotywy.

Dławiki

Rys. 3

Przez izolowane złącza obwodów torowych prąd powrotny nie ma możliwości popłynąć, dlatego stosuje się rozwiązanie pozwalające na taki przepływ prądu do podstacji zasilającej. W miejscach, gdzie znajdują się złącza izolowane, instaluje się dławiki torowe, które umożliwiają przepływ prądu stałego poprzez kolejne złącza izolowane, natomiast "blokują" przepływ prądu przemiennego obwodu torowego - gdyby takiej "blokady" nie było, wszystkie odcinki wykazywałyby zajętość.

Dławiki stosuje się w torach, gdzie pobór prądu przez pojazdy trakcyjne jest znaczny (tory główne, ale czasem tylko główne zasadnicze ze względu na brak środków i częste kradzieże), tak aby prąd ten rozłożył się w miarę równomiernie w obu szynach.

izolacja - przekładki izolacyjne na początku/końcu obwodu torowego

dławik - dławik torowy

Stosowanie dławików

dławiki stosujemy jedynie w torach zelektryfikowanych,

dławiki podpina się także w szlakach izolowanych, m. in. w przypadku sbl,

dławików nie montujemy w torach bocznych, a jedynie w głównych zasadniczych, ew. też głównych dodatkowych,

dławika nie podłącza się od strony rozjazdu, zjazdu na kozioł oporowy (tam stosuje się jednotokówkę, czyli prąd trakcyjny płynie tylko jedną szyną)

Przykłady

Wjazd ze zwykłego nieizolowanego szlaku na posterunek

Tory szlaku są zwarte linką, więc tam dławika się nie montuje. Między semaforem a pierwszym rozjazdem jest obwód torowy (tzw. izolacja), dlatego w tym torze montujemy na obu końcach dławiki. Od strony rozjazdu dławika nie stosujemy (jednotokówka).

Wjazd ze szlaku z samoczynną blokadą liniową (bądź innego szlaku izolowanego) na posterunek

Na każdym końcu izolowanego toru z sbl umieszczamy dławik - w efekcie na łączeniach dwóch takich torów będą dwa sprzężone dławiki. Odcinek między semaforem a pierwszym rozjazdem podobnie. I oczywiście od strony rozjazdu dławika nie instalujemy.

Tory stacyjne

Od strony toru stacyjnego montujemy dławik, od strony rozjazdu oczywiście nie. Także przy zjeździe na kozioł dławika nie instalujemy.

Opracowanie: chudya, UAZownik, trichlor