Instrukcja SPK
Instrukcja w trakcie tworzenia - nie jest ona ukończona!
Spis treści
O programie
SPK, czyli Symulacyjny Pulpit Kostkowy jest odzwierciedleniem urządzeń przekaźnikowych typu E. Rodzaje urządzeń przekaźnikowych stosowanych w Polsce.
Uruchamianie pulpitu
SPK można uruchomić na dwa sposoby.
- Uruchamianie pulpitu z poziomu symulatora
W celu uruchomienia pulpitu z poziomu symulatora należy zaznaczyć biały kwadrat przy "SPK", a następnie wczytać daną scenerię. Jeśli owy kwadrat będzie szary oznacza to, że w folderze ze scenerią nie ma pliku Nazwa scenerii.kse.
Należy upewnić się, czy dana sceneria na pewno sterowana jest poprzez urządzenia przekaźnikowe, a nie przez np. SPE lub SCS.(1)
- Uruchamianie pulpitu z poziomu plików
W celu uruchomienia pulpitu plików należy przejść do ścieżki Documents\TTSK\TrainDriver2\Tools\SPK, a następnie uruchomić plik SPK.exe. Po chwili uruchomi się okno dialogowe.(2)
Łączenie ze scenerią
W przypadku uruchomienia pulpitu pierwszym sposobem pulpit połączy się automatycznie chwilę po rozpoczęciu wczytywania scenerii. Natomiast w przypadku uruchomienia pulpitu drugim sposobem, po ukazaniu się okna dialogowego należy przejść w nim do ścieżki Documents\TTSK\TrainDriver2\SavedStations\Nazwa scenerii, na której chce się objąć dyżur. Następnie należy wybrać i uruchomić plik Nazwa scenerii.kse.
Dostępne symbole - ich znaczenie
| Nazwa | Symbol |
|---|---|
| Tory, kozły oporowe | |
| Kozioł oporowy |  |
| Tor niezelektryfikowany bez kontroli niezajętości |  |
| Tor niezelektryfikowany z kontrolą niezajętości |  |
| Tor zelektryfikowany bez kontroli niezajętości |  |
| Tor zelektryfikowany z kontrolą niezajętości |  |
| Rozjazdy, skrzyżowania torów, wykolejnice | |
| Rozjazd krzyżowy podwójny |  |
| Rozjazd pojedynczy |  |
| Skrzyżowanie torów |  |
| Wykolejnica pojedyncza |  |
| Sygnalizatory | |
| Osobne urządzenie do podawania sygnałów zastępczych |  |
| Semafor przyległego posterunku ruchu* |  |
| Semafor z komorami świateł białego i czerwonego (tylko jazda manewrowa) |
 |
| Semafor z komorami świateł białego, czerwonego oraz zezwalającego na jazdę pociągową |
 |
| Semafor z komorami świateł czerwonego i zezwalającego na jazdę pociągową (brak możliwości podania sygnału zastępczego i Ms2) |
 |
| Semafor z komorą światła czerwonego |  |
| Sygnalizator (sygnał) powtarzający |  |
| Tarcza manewrowa |  |
| Tarcza ostrzegawcza |  |
| Tarcza rozrządowa |  |
| Liczniki, plomby, kapturki | |
| Licznik |  |
| Plomba na przycisku |  |
| Kapturek na przycisku |  |
| Nastawnie, perony | |
| Nastawnia piętrowa |  |
| Peron wyspowy (dwukrawędziowy) |  |
| Peron jednokrawędziowy |  |
| Przejazdy kolejowo-drogowe, przejścia dla pieszych | |
| Przejazd kolejowo-drogowy sterowany z SPK |  |
| Przejazd kolejowo-drogowy sterowany z innego urządzenia |  |
| Blokady liniowe | |
| Półsamoczynna blokada liniowa typu Eap-94 | |
| Strzałka |  |
| Samoczynna blokada liniowa typu Eac | |
| Strzałka (blokada dwukierunkowa) |  |
Uwaga! Wygląd symbolu może się nieznacznie różnić ze względu na ewentualne obrócenie go.
- Przyciski
Przyciski możemy podzielić na dwa sposoby - ze względu na ich kolory oraz ich pozycyjność.
1. Każdy kolor przycisku odpowiada innej funkcji.
| Kolor | Funkcje |
|---|---|
| Biały | Podawanie sygnałów zezwalających na jazdy manewrowe na tarczach manewrowych i semaforach. |
| Biały z czarną obwódką |
Punkt końcowy przebiegu manewrowego lub pociągowego przy nastawianiu przebiegowym. |
| Czarny | Przestawianie zwrotnic, wykolejnic, doraźna obsługa bloków początkowych i końcowych, zwalnianie przebiegów, podawanie sygnałów zastępczych, pomijanie zajętości, kasowanie sygnalizacji rozprucia, przełączanie nastawiania przebiegowego. |
| Czerwony | Obsługa blokady liniowej. |
| Zielony | Podawanie sygnałów zezwalających na jazdy pociągowe na semaforach. |
| Żółty | Obsługa blokady stacyjnej. |
2. Pozycyjność przycisków polega na tym, że jedna grupa przycisków jest trójpozycyjna, a druga dwupozycyjna. Pierwsza pozycja to stan domyślny przycisku, druga pozycja to przycisk wciśnięty, a trzecia to przycisk wyciągnięty.
- Tory, kozły oporowe
Tory dzielimy na dwie grupy.
1. Pierwszą grupą są tory posiadające kontrolę niezajętości. Tory takie na pulpicie oznaczone są szczelinami z metalową obwódką i (w stanie zasadniczym - tor wolny) nieoświetlonym wnętrzem. Zajętość toru przez tabor lub pociąg sygnalizowana jest zmianą koloru podświetlenia szczeliny na czerwony. (3)
2. Drugą grupą są tory nieposiadające kontroli niezajętości. Tory takie na pulpicie oznaczone są całymi metalowymi szczelinami. (4)
Ponadto jeśli dany tor jest zelektryfikowany, to na pulpicie nad szczeliną znajduje się dodatkowa czarna linia ciągła.
- Rozjazdy, wykolejnice, skrzyżowania torów
Rozjazdy (na pulpicie) dzielimy na pojedyncze i krzyżowe. Każdy rozjazd oznaczony jest swoim numerem. Wykolejnica oprócz numeru posiada dodatkowo "Wk", na przykład Wk1.
Znakiem "+" (plus) wskazane jest zasadnicze położenie zwrotnicy rozjazdu oraz wykolejnicy. Obecne położenie danej zwrotnicy, wykolejnicy wskazane jest poprzez podświetlenie szczeliny na żółto (widoczne na zdjęciu 3).
Skrzyżowanie torów nie umożliwia zmiany toru jazdy na inny.
- Sygnalizatory
Sygnalizatory (świetlne) dzielimy na semafory, tarcze manewrowe, tarcze ostrzegawcze, sygnalizatory (sygnały) powtarzające oraz osobne urządzenia do podawania sygnałów zastępczych. Należy pamiętać, że z pulpitu nie za każdym razem można stwierdzić jaki sygnał wyświetlił się na sygnalizatorze (za wyjątkiem tarczy manewrowej, semafora z ciągłym światłem czerwonym, semafora tylko z komorami świateł czerwonego i białego oraz osobnego urządzenia do podawania sygnałów zastępczych).
- Liczniki, plomby, kapturki
Liczniki przypisane są do danego przycisku. Użycie go spowoduje zmianę numeru o jeden do przodu na liczniku. Liczniki posiadają przyciski:
- Do podawania sygnałów zastępczych.
- Doraźne użycie bloku końcowego oraz bloku początkowego w blokadzie półsamoczynnej.
- Umożliwiające wjazd (ze szlaku) z toru lewego (blokada dwukierunkowa).
- Umożliwiające wyjazd (na szlak) na tor lewy z wyświetlonym wskaźnikiem W24.
- Awaryjnego zamykania przejazdu.
- Awaryjnego otwierania przejazdu.
Plomby nałożone na przyciski mają na celu zapobiegnięcie niepoprawnego oraz zbędnego użycia przycisków odpowiadających za bezpieczeństwo ruchu w sytuacji, gdy stanie coś nieoczekiwanego, np. usterka, lub rozprucie zwrotnicy rozjazdu.
Każdą zmianę stanu licznika lub/oraz zerwanie plomby należy odpowiednio zapisać w książce kontroli urządzeń sterowania ruchem kolejowym E-1758.
Kapturki są jednym z elementów środków pomocniczych. Podobnie jak plomby, mają one na celu zapobiegnięcie przed niepoprawnym, niewskazanym dla danej sytuacji użyciem przycisku, na który kapturek jest nałożony.
- Nastawnie, perony
Symbol nastawni na pulpicie obrazuje (mniej więcej) gdzie znajduje się dana nastawnia względem innych obiektów na posterunku ruchu. Przy jej symbolu znajduje się skrót posterunku, którego ona się tyczy.
Perony natomiast obrazują gdzie jest możliwość obsługi handlowej (wsiadanie/wysiadanie) podróżnych. Należy zwrócić uwagę na to, przy jakim torze znajduje się krawędź peronu, by nie wysłać pociągu mającego odbyć postój handlowy (ph) na tor bez niej.
- Przejazdy kolejowo-drogowe, przejścia dla pieszych
Przejazdy i przejścia umożliwiają pojazdom drogowym i pieszym przekroczenie linii kolejowej w miejscu do tego przeznaczonym. Wyróżniamy przejazdy sterowane ręcznie przez uprawionego pracownika kolei oraz te sterowane automatycznie - przez czujniki (SSP).
- Blokady liniowe
| Symbol | Znaczenie | Widok na posterunku ruchu wyprawiającym pociąg (post. A) |
Widok na posterunku ruchu, do którego pociąg zmierza (post. B) |
Jednokierunkowa | Dwukierunkowa |
|---|---|---|---|---|---|
| Półsamoczynna blokada liniowa typu Eap-94 | Nie dotyczy | ||||
| Stan zasadniczy blokady liniowej. Brak pociągu na szlaku oraz chęci go wyprawienia. |
|||||
| Żądanie otrzymania zgody wyprawienie pociągu. | |||||
| Posterunek B dał zgodę posterunkowi A na wyprawienie pociągu. | |||||
| Na semaforze wyjazdowym (post. A) został wyświetlony sygnał zezwalający na jazdę pociągową. | |||||
| Pociąg znajduje się na szlaku. | |||||
| Pociąg minął miejsce przebiegowe na posterunku docelowym. | |||||
| Półsamoczynna blokada liniowa typu C | |||||
 |
Stan zasadniczy blokady liniowej. Brak pociągu na szlaku oraz chęci go wyprawienia. |
||||
| Żądanie otrzymania zgody wyprawienie pociągu. | |||||
| Posterunek B dał zgodę posterunkowi A na wyprawienie pociągu. | |||||
| Na semaforze wyjazdowym (post. A) został wyświetlony sygnał zezwalający na jazdę pociągową. | |||||
| Pociąg znajduje się na szlaku. | |||||
| Pociąg minął miejsce przebiegowe na posterunku docelowym. | |||||
| Samoczynna blokada liniowa typu Eac | Nie dotyczy | ||||
| Stan zasadniczy blokady liniowej oraz rak pociągu na szlaku. | |||||
| Kierunek blokady ustawiony został na wyjazd. | |||||
| Kierunek blokady ustawiony został na przyjazd. | |||||
| Pociąg znajduje się na szlaku. | |||||
- Inne
W przypadku przestawiania zwrotnicy, wykolejnicy wskazówka amperomierza się poruszy. Wskazówka woltomierza jest nieruchoma. Przełącznik (pokrętło) z trybami dzień / noc zmienia podświetlenie pulpitu w zależności od załączonego trybu.
W TD2 nie ma obecnie możliwości przełączania się pomiędzy tymi trybami.
Obsługa pulpitu
- Nastawianie przebiegowe
Nastawianie przebiegowe stosowane jest na posterunkach o złożonym układzie torowym, w których ruch pociągów i manewrów jest tak duży, że pojedyncze przestawianie każdej zwrotnicy, wykolejnicy nie ma najmniejszego sensu, ponieważ bardzo ograniczyło by to zdolność przepustową posterunku. W przypadku rozpoczęcia wykonania nastawiania przebiegowego, będzie ono próbowało podać sygnał(y) tak długo, aż tego nie zrobi. W jednym momencie może być realizowane maksymalnie jedno nastawianie przebiegu nastawianiem przebiegowym.
1. Jak włączyć/wyłączyć nastawianie przebiegowe w SPK?
Aby to uczynić należy na pulpicie odnaleźć kostkę, w której zamontowany będzie czarny przycisk, a obok niego litera W. Domyślnie nastawianie przebiegowe jest włączone - lampka przy wł. świeci się na biało. Aby je wyłączyć należy wyciągnąć przycisk
(do góry), czyli przytrzymać prawym przyciskiem myszy (PPM). Po chwili owa lampka zgaśnie (zmieni kolor na szary), a nastawianie przebiegowe zostanie dezaktywowane na rzecz nastawiania ręcznego. Uwaga! Przy nastawianiu przebiegowym można ręcznie przekładać zwrotnice, wykolejnice, lecz nie ma możliwości podawania sygnałów na sygnalizatorach.
2. Jak używać nastawiania przebiegowego w praktyce?
Aby podać sygnał zezwalający na jazdę za pomocą nastawiania przebiegowego należy "zostawić palec" (Shift + LPM) na przycisku sygnałowym sygnalizatora, spod którego odbędzie się jazda, a następnie lewym przyciskiem myszy (LPM) wcisnąć biały przycisk z czarną obwódką na torze, na którym dana jazda się zakończy. Nie trzeba trzymać palca na tym przycisku aż do podania sygnału, wystarczy wcisnąć i puścić.
- Przestawianie zwrotnic oraz wykolejnic
1. Postępowanie w przypadku przycisków trójpozycyjnych.
Aby przestawić zwrotnicę, bądź wykolejnicę w położenie "minus" należy wyciągnąć przycisk (do góry - PPM) znajdujący się przy danym rozjeździe, bądź wykolejnicy. Natomiast aby przestawić zwrotnicę, bądź wykolejnicę w położenie zasadnicze, czyli tzw. "plus" należy wcisnąć przycisk (do dołu - LPM) znajdujący się przy danym rozjeździe, bądź wykolejnicy.
2. Postępowanie w przypadku przycisków dwupozycyjnych.
Aby przestawić zwrotnicę, bądź wykolejnicę w położenie "minus" należy wcisnąć przycisk (do dołu - LPM) znajdujący się przy danym rozjeździe, bądź wykolejnicy, który przycisk odpowiada za przestawienie w to położenie.. Natomiast aby przestawić zwrotnicę, bądź wykolejnicę w położenie zasadnicze, czyli tzw. "plus" należy wcisnąć przycisk (do dołu - LPM) znajdujący się przy danym rozjeździe, bądź wykolejnicy, który odpowiada za przestawienie w to położenie.
- Obsługa przejazdów sterowanych ręcznie
Po uruchomieniu scenerii szlabany na wszystkich przejazdach sterowanych ręcznie są zamknięte. Każdorazowo więc należy przejść w zakładkę Pozostałe urządzenia i otworzyć wszystkie szlabany.
Kolor zielony odpowiada za otwieranie, a czerwony za zamykanie. Nad kolorowymi przyciskami podana jest dokładna lokalizacja (kilometr, hektometr) w jakim znajduje się oś przejazdu. Przy zamykaniu szlabanów przed jazdą manewrową/pociągową należy pamiętać o poprawnej kolejności ich zamykania.
1. Jeśli na danym przejeździe jeden szlaban "chroni" jeden pas ruchu, to jako pierwsze należy zamknąć te, które zabronią kierowcom wjazdu (i pieszym wejścia) na przejazd. Następnie należy zamknąć te, które zabronią kierowcom (i pieszym) ewentualnego wtargnięcia na przejazd "pod prąd". (5)
2. Jeśli na danym przejeździe szlabany "chronią" jedynie pas, który zabrania kierowcom wjazdu (i pieszym wejścia) na przejazd z prawego pasa ruchu (patrząc w kierunku jazdy) to przed jazdą manewrową/pociągową należy zamknąć tylko te szlabany, które zostały zamontowane. (6)
- Obsługa przejazdów sterowanych przez SSP
SSP, czyli Samoczynny System Przejazdowy, jak sama nazwa wskazuje - działa samoczynnie. W SPK Czujniki aktywowane przez pociąg same rozpoczną proces przygotowania przejazdu kolejowo-drogowego na przyjazd (tam) pociągu. Gdy SSP na danym torze zostanie aktywowane, włączy się się charakterystyczne tykanie. Zniknie ono, gdy pociąg poprawnie przejedzie przez przejazd.
| Stan przejazdu | Stan powtarzacza ERP-5 |
|---|---|
| Zasadniczy (brak nadjeżdżającego pociągu) |
|
| Nadjeżdża pociąg |
1. Awaryjne zamykanie przejazdu (Awz). (7)
2. Awaryjne otwieranie przejazdu (Azw). (8)
- Przebiegi manewrowe
1. Podanie sygnału zezwalającego na jazdę manewrową z wykorzystaniem nastawiania przebiegowego.
2. Podanie sygnału zezwalającego na jazdę manewrową bez wykorzystania nastawiania przebiegowego.
3. Samoczynne wygaszenie sygnału zezwalającego na jazdę manewrową i rozwiązanie (się) przebiegu.
4. Ręczne wygaszenie sygnału zezwalającego na jazdę manewrową.
- Przebiegi pociągowe
1. Podanie sygnału zezwalającego na jazdę pociągową z wykorzystaniem nastawiania przebiegowego.
2. Podanie sygnału zezwalającego na jazdę pociągową bez wykorzystania nastawiania przebiegowego.
3. Samoczynne wygaszenie sygnału zezwalającego na jazdę pociągową i rozwiązanie (się) przebiegu.
4. Ręczne wygaszenie sygnału zezwalającego na jazdę pociągową.
5. Jazda na sygnał zastępczy.
6. Jazda na rozkaz pisemny.
- Środki pomocnicze
1. Kapturki na przyciski.
2. Tabliczki ostrzegawcze.
- Liczniki, plomby
1. Zmiana stanu licznika.
2. Zerwanie plomby.
3. Odnotowanie zmiany stanu licznika lub zerwania plomby w części pierwszej E-1758.
- Zakładka Pociągi
1. Pociąg.
2. Izolacje.
3. Izolacje obecnie zajęte.
- Zakładka Transmisja
- Obsługa półsamoczynnej blokady liniowej typu Eap-94
1. Blok pozwolenia (Poz).
2. Przeciwwtórność liniowa (Pwl).
3. Włączenie blokady (Wbl).
4. Blok końcowy (Ko).
5. Doraźne użycie bloku początkowego (dPo).
6. Doraźne użycie bloku końcowego (dKo).
- Obsługa półsamoczynnej blokady liniowej typu C
1. Blok pozwolenia (Poz).
2. Przeciwwtórność liniowa (Pwl).
3. Blok początkowy (Po).
4. Blok końcowy (Ko).
5. Doraźne użycie bloku początkowego (dPo).
6. Doraźne użycie bloku końcowego (dKo).
- Obsługa samoczynnej blokady liniowej typu Eac
1. Włączenie blokady (Wbl).
2. Zwolnienie włączenia blokady (Zwbl).
3. (STOP).
4. Przycisk zmiany kierunku (Pzk).
5. (A).
- Wjazd pociągu na posterunek z lewego toru szlakowego
- Wyjazd pociągu z posterunku na lewy tor szlakowy
- Obsługa blokady stacyjnej
1.
2.
3.
4.
