|
|
(Nie pokazano 11 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) |
Linia 2: |
Linia 2: |
| == Przepisy == | | == Przepisy == |
| | | |
− | Do układu torowego zalicza się parametry geometryczne wszystkich torów w planie (płaszczyźnie poziomej) i profilu (płaszczyźnie pionowej). Wartości tych parametrów są unormowane przepisami i instrukcjami, które jednak zmieniały się na przestrzeni lat więc linie i posterunki powstające w różnych dekadach będą różnić się i posiadać inne cechy charakterystyczne. Największą rewolucję w przepisach przyniosło wstąpienie Polski do Unii Europejskiej i dostosowanie polskich przepisów do ogólnoeuropejskich standardów. | + | Do układu torowego zalicza się parametry geometryczne wszystkich torów w planie (płaszczyźnie poziomej) i profilu (płaszczyźnie pionowej). Wartości tych parametrów są unormowane przepisami i instrukcjami, które jednak zmieniały się na przestrzeni lat więc linie i posterunki powstające w różnych dekadach będą różnić się i posiadać inne cechy charakterystyczne. Największą rewolucję w przepisach przyniosło wstąpienie Polski do Unii Europejskiej i dostosowanie polskich przepisów do ogólnoeuropejskich standardów, które zostały opracowane i opublikowane w 2010 roku. |
| | | |
− | Dla uproszczenia wyselekcjonowaliśmy najważniejsze zapisy i podzieliliśmy je na te dotyczących scenerii "starych" niezmodernizowanych do roku 2004, oraz na przepisy obowiązujące dzisiaj, do których powinny być dostosowane scenerie modernizowane lub zbudowane po tym roku.
| + | Ze względu na znaczne różnice w przepisach sprzed zmian w 2010 roku, a tymi obowiązującymi dziś większość zagadnień tegoż poradnika została podzielona na dwie podkategorie charakteryzujące stare wytyczne oraz te obowiązujące obecnie. Od autora wymaga się oszacowania roku budowy/modernizacji układu torowego posterunków i linii występujących na swojej scenerii i stosowania do ich budowy odpowiednich przepisów. |
| | | |
− | === [[Wytyczne dla budowy starych układów torowych]] === | + | == Układ geometryczny w planie == |
| | | |
− | === [[Wytyczne dla budowy nowych lub modernizowanych układów torowych]] ===
| + | Parametry geometryczne toru w planie (płaszczyźnie poziomej) uzależnione są od [[Klasyfikacja torów|rodzaju toru]] i [[Kategorie linii kolejowych|kategorii linii kolejowej]]. Największy nacisk kładzie się na dokładność i precyzję wykonania [[Klasyfikacja torów|torów szlakowych oraz głównych zasadniczych]]. |
− | | |
− | Parametry geometryczne toru w planie (płaszczyźnie poziomej) uzależnione są od [[Klasyfikacja torów|rodzaju toru]] i [[Kategorie linii kolejowych|kategorii linii kolejowej]]. Największy nacisk kładzie się na dokładność i precyzję wykonania torów szlakowych oraz głównych zasadniczych. | |
− | | |
− | = Układ geometryczny w planie =
| |
| | | |
| Do zbioru elementów układu geometrycznego toru w płaszczyźnie poziomej zaliczamy: | | Do zbioru elementów układu geometrycznego toru w płaszczyźnie poziomej zaliczamy: |
− | * łuki kołowe | + | * [[Łuk poziomy|Łuki poziome (kołowe)]] |
− | * odcinki proste
| + | * Odcinki proste |
− | * krzywe przejściowe
| + | * [[Krzywa przejściowa|Krzywe przejściowe]] |
− | * przechyłki i rampy przechyłkowe
| + | * Przechyłki i rampy przechyłkowe |
− | * rozjazdy i ich połączenia
| + | * [[Rozjazdy]] |
− | * odległości między osiami sąsiednich torów
| + | * [[Połączenia torów]] |
− | | + | * [[Odległości między osiami torów|Odległości między osiami torów równoległych]] |
− | == Łuki poziome ==
| |
− | | |
− | W symulatorze tor w łuku kołowym posiada następujące parametry:
| |
− | * Promień łuku poziomego R
| |
− | * Długość łuku poziomego L
| |
− | * Skos 1/T
| |
− | * Kąt zwrotu α
| |
− | | |
− | Aby skonstruować łuk w symulatorze trzeba podać jego promień i długość, albo promień i skos / kąt zwrotu. Pozostałe parametry zostaną wyliczone automatycznie.
| |
− | | |
− | Promień łuku należy ustalić w zależności od projektowanej prędkości maksymalnej i [[Dopuszczalne i zalecane promienie łuków|dopuszczalnych promieni łuków]]. Dobierając promień łuku kołowego staramy się dobierać maksymalny promień łuku możliwy do uzyskania w występujących ograniczeniach terenowych.
| |
− | | |
− | Projektując długość łuku kołowego należy przestrzegać [[Minimalne długości łuków i prostych|minimalnych długości łuków kołowych]] dla przyjętej [[Kategorie linii kolejowych|kategorii linii]] i zadanej prędkości maksymalnej.
| |
− | | |
− | == Minimalne długości łuków i prostych ==
| |
− | | |
− | {| class="wikitable"
| |
− | ! style="text-align: center; font-weight:bold;" | Zakres prędkości
| |
− | maksymalnych
| |
− | ! style="text-align: center; font-weight:bold;" | Zalecane
| |
− | wartości
| |
− | dopuszczalne
| |
− | P0
| |
− | ! style="text-align: center; font-weight:bold;" | Normalne
| |
− | wartości
| |
− | dopuszczalne
| |
− | P1
| |
− | ! style="text-align: center; font-weight:bold;" | Rozszerzone
| |
− | wartości
| |
− | dopuszczalne
| |
− | P2
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | [km/h]
| |
− | | style="text-align: center;" | [m]
| |
− | | style="text-align: center;" | [m]
| |
− | | style="text-align: center;" | [m]
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | V ≤ 120
| |
− | | colspan="2" style="text-align: center;" | 0,35 * Vmax
| |
− | ale nie mniej niż 30m
| |
− | | style="text-align: center;" | 0,25 * Vmax
| |
− | ale nie mniej niż 20m
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 120 < V ≤ 200
| |
− | | colspan="2" style="text-align: center;" | 0,40 * Vmax
| |
− | | style="text-align: center;" | 0,30 * Vmax
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 200 < V ≤ 250
| |
− | | colspan="2" style="text-align: center;" | 0,65 * Vmax
| |
− | | style="text-align: center;" | 0,55 * Vmax
| |
− | |} | |
− | | |
− | == Łuki poziome ==
| |
− | | |
− | === Promień łuku poziomego ===
| |
− | | |
− | Wartość promienia łuku poziomego należy ustalać w zależności od projektowanej prędkości maksymalnej, przy czym w procesie projektowania układów geometrycznych torów oraz połączeń torowych należy stosować maksymalne wartości promieni, możliwe do uzyskania przy występujących ograniczeniach: terenowych, infrastrukturalnych, itp.
| |
− | | |
− | W projektowaniu układów geometrycznych torów szlakowych oraz torów głównych zasadniczych zaleca się stosować łuki i wartościach promieni od 600m do 20000m.
| |
− | | |
− | Stosowanie łuków o innych promieniach nie jest zalecane z uwagi na występujące przy:
| |
− | : a) R < 600 - zwiększone koszty utrzymania toru, wynikające przede wszystkim ze wzrostu tempa zużycia szyn,
| |
− | : b) R > 20000m - trudności w osiągnięciu wysokiej dokładności położenia osi toru, wynikające ze stosowanych obecnie technologii budowy i utrzymiania.
| |
− | | |
− | | |
− | {| class="wikitable"
| |
− | |+ Dopuszczalne promienie łuków
| |
− | ! style="text-align: center;" | Uwarunkowania
| |
− | ! style="text-align: center;" | Zalecane wartości<br>dopuszczalne (P0)
| |
− | ! style="text-align: center;" | Normalne wartości<br>dopuszczalne (P1)
| |
− | ! style="text-align: center;" | Rozszerzone wartości<br>dopuszczalne (P2)
| |
− | |-
| |
− | ! colspan="4" style="text-align: center;" | wartości minimalne (Rmin) [m]
| |
− | |-
| |
− | | tory szlakowe i główne zasadnicze
| |
− | | style="text-align: center;" | 600
| |
− | | style="text-align: center;" | 300
| |
− | | style="text-align: center;" | 180
| |
− | |-
| |
− | | tory przy peronach
| |
− | | style="text-align: center;" | 500
| |
− | | style="text-align: center;" | 500
| |
− | | style="text-align: center;" | 300
| |
− | |-
| |
− | | tory główne dodatkowe i boczne
| |
− | | style="text-align: center;" | 450
| |
− | | style="text-align: center;" | 180
| |
− | | style="text-align: center;" | 180*
| |
− | |-
| |
− | ! colspan="4" style="text-align: center;" | wartości maksymalne (Rmax) [m]
| |
− | |- | |
− | | tory szlakowe i główne zasadnicze
| |
− | | style="text-align: center;" | 20000
| |
− | | style="text-align: center;" | 50000
| |
− | | style="text-align: center;" | -
| |
− | |}
| |
− | <nowiki>*</nowiki>w tabeli nie ujęto wartości granicznych dla torów bocznych oraz na górkach rozrządowych gdzie absolutne minimum wynosi 150m
| |
− | | |
− | {| class="wikitable"
| |
− | |+ Zalecane wartości minimalnych promieni łuków poziomych
| |
− | ! rowspan="2" style="text-align: center; font-weight:bold;" | Typ linii
| |
− | ! style="text-align: center; font-weight:bold;" | w warunkach
| |
− | normalnych
| |
− | ! style="text-align: center; font-weight:bold;" | w warunkach
| |
− | trudnych
| |
− | |-
| |
− | ! style="text-align: center; font-weight:bold;" | R [m]
| |
− | ! style="text-align: center; font-weight:bold;" | R [m]
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | P250
| |
− | | style="text-align: center;" | 3100
| |
− | | style="text-align: center;" | 2700
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | P200
| |
− | | style="text-align: center;" | 2000
| |
− | | style="text-align: center;" | 1700
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | M200
| |
− | | style="text-align: center;" | 2300
| |
− | | style="text-align: center;" | 2000
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | P160
| |
− | | style="text-align: center;" | 1300
| |
− | | style="text-align: center;" | 1100
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | M160
| |
− | | style="text-align: center;" | 1500
| |
− | | style="text-align: center;" | 1350
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | P120
| |
− | | style="text-align: center;" | 750
| |
− | | style="text-align: center;" | 650
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | M120
| |
− | | style="text-align: center;" | 850
| |
− | | style="text-align: center;" | 750
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | T120
| |
− | | style="text-align: center;" | 850
| |
− | | style="text-align: center;" | 750
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | P80
| |
− | | style="text-align: center;" | 600
| |
− | | style="text-align: center;" | 300
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | M80
| |
− | | style="text-align: center;" | 600
| |
− | | style="text-align: center;" | 350
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | T80
| |
− | | style="text-align: center;" | 600
| |
− | | style="text-align: center;" | 350
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | T40
| |
− | | style="text-align: center;" | 600
| |
− | | style="text-align: center;" | 300
| |
− | |}
| |
− | | |
− | == Odległości między osiami torów ==
| |
− | | |
− | Projektując układ torowy należy stosować rozstaw osi torów będący wielokrotnością wartości 0,05m.
| |
− | | |
− | === Odległości między osiami torów szlakowych ===
| |
− | | |
− | W Polsce standardowa odległość między osiami torów, nazywana potocznie międzytorzem, wynosi 4.00m. Jest to chyba najczęściej spotykany błąd na sceneriach. Autorzy bardzo często zaczynają budowanie swojej linii kolejowej od magicznego lasku, w którym odległość ta wynosi 5.00m i zapominają zastosować zmianę szerokości międzytorza.
| |
− | | |
− | Nominalna odległość między osiami torów szlakowych i torów głównych zasadniczych przy niezabudowanych międzytorzach wynosi co najmniej:
| |
− | # 4,00m dla wszystkich typów linii poza [[Kategorie linii kolejowych|P250]]
| |
− | # 4,20m dla linii typu [[Kategorie linii kolejowych|P250]]
| |
− | # 4,50m dla linii nowo budowanych
| |
− | | |
− | Są oczywiście od tej reguły odstępstwa. Międzytorze na szlaku może zostać poszerzone ze względu na warunki lokalne. Na przykład na linii kolejowej 009 między Tczewem a Malborkiem wymagane było poszerzenie międzytorza do 10m ze względu na grząski grunt, który mógłby powodować osiadanie podtorza w przypadku mijania się dwóch pociągów na sąsiednich torach o klasycznym rozstawie.
| |
− | | |
− | === Odległości między osiami torów stacyjnych ===
| |
− | | |
− | W torach stacyjnych obowiązują następujące wartości minimalne rozstawu osi:
| |
− | | |
− | {| class="wikitable"
| |
− | |+ Minimalny rozstaw poszczególnych torów
| |
− | ! Rodzaje torów !! Zalecane [m] !! Dopuszczalne [m]
| |
− | |-
| |
− | | dla torów głównych zasadniczych || 4,50 || 4,00
| |
− | |-
| |
− | | dla torów, między którymi mają być ustawione sygnalizatory || 5,00 || 4,75*
| |
− | | |
− | |-
| |
− | | dla torów, między którymi mają być ustawione słupy sieci trakcyjnej || 5,00 || 4,90
| |
− | |-
| |
− | | dla toru wyciągowego i głównego zasadniczego || 7,50 || 6,00
| |
− | |-
| |
− | | dla toru wyciągowego i innego stacyjnego || 6,00 || 4,75
| |
− | |-
| |
− | | dla torów do bezpośredniego przeładunku || 3,50 || 3,50
| |
− | |-
| |
− | | dla torów, między którymi zbudowano peron jednokrawędziowy || 9,00 || 6,00
| |
− | |-
| |
− | | dla torów, między którymi zbudowano peron dwukrawędziowy z dojściem w poziomie || 10,00-13,00 || 9,00
| |
− | |-
| |
− | | dla torów, między którymi zbudowano peron dwukrawędziowy z dojściem pod/nad ziemią || 12,50-16,00 || 10,70
| |
− | |}
| |
− | | |
− | <nowiki>*</nowiki>na starych posterunkach zdarza się spotkać sygnalizatory ustawione w węższym międzytorzy o szerokości 4,50m
| |
− | | |
− | === Odległości między osiami torów w obrębie połączeń rozjazdowych ===
| |
− | | |
− | {| class="wikitable"
| |
− | |+ Minimalny rozstaw torów w obrębie połączeń rozjazdowych
| |
− | ! style="text-align: center;" | Typ rozjazdu
| |
− | ! style="text-align: center;" | Minimalna odległość<br>
| |
− | torów<br>
| |
− | [m] | |
− | ! style="text-align: center;" | Prędkość na<br>
| |
− | kierunek<br>
| |
− | zwrotny [km/h]
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 190-1:9
| |
− | | style="text-align: center;" | 3,70
| |
− | | style="text-align: center;" | 40
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 300-1:9,304*
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,00
| |
− | | style="text-align: center;" | 50
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 300-1:9
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,35
| |
− | | style="text-align: center;" | 50
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 500-1:12
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,00<br>4,30
| |
− | | style="text-align: center;" | 40<br>60
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 500-1:14*
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,00
| |
− | | style="text-align: center;" | 60
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 760-1:14
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,75
| |
− | | style="text-align: center;" | 80
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 1200-1:18,5
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,35
| |
− | | style="text-align: center;" | 100
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 2500-1:26,5
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,80
| |
− | | style="text-align: center;" | 130
| |
− | |}
| |
− | <nowiki>*</nowiki>ze względu na brak w symulatorze rozjazdów R300-1:9,304 i R500-1:14 dopuszcza się układanie przejść rozjazdowych w międzytorzu 4,00m z imitujących je rozjazdów odpowiednio R300-1:9 i R500-1:12
| |
− | | |
− | Są oczywiście od tej reguły odstępstwa. Międzytorze na szlaku może zostać poszerzone ze względu na warunki lokalne. Na przykład na linii kolejowej 009 między Tczewem a Malborkiem wymagane było poszerzenie międzytorza do 10m ze względu na grząski grunt, który mógłby powodować osiadanie podtorza w przypadku mijania się dwóch pociągów na sąsiednich torach o klasycznym rozstawie.
| |
− | | |
− | == Odległości między osiami torów ==
| |
− | | |
− | Projektując układ torowy należy stosować rozstaw osi torów będący wielokrotnością wartości 0,05m.
| |
− | | |
− | === Odległości między osiami torów stacyjnych ===
| |
− | | |
− | W torach stacyjnych obowiązują następujące wartości minimalne rozstawu osi:
| |
− | | |
− | {| class="wikitable"
| |
− | |+ Minimalny rozstaw poszczególnych torów
| |
− | ! Rodzaje torów !! Zalecane [m] !! Dopuszczalne [m]
| |
− | |-
| |
− | | dla torów głównych zasadniczych || 4,50 || 4,00
| |
− | |-
| |
− | | dla torów, między którymi mają być ustawione sygnalizatory || 5,00 || 4,75*
| |
− | | |
− | |-
| |
− | | dla torów, między którymi mają być ustawione słupy sieci trakcyjnej || 5,00 || 4,90
| |
− | |-
| |
− | | dla toru wyciągowego i głównego zasadniczego || 7,50 || 6,00
| |
− | |-
| |
− | | dla toru wyciągowego i innego stacyjnego || 6,00 || 4,75
| |
− | |-
| |
− | | dla torów do bezpośredniego przeładunku || 3,50 || 3,50
| |
− | |-
| |
− | | dla torów, między którymi zbudowano peron jednokrawędziowy || 9,00 || 6,00
| |
− | |-
| |
− | | dla torów, między którymi zbudowano peron dwukrawędziowy z dojściem w poziomie || 10,00-13,00 || 9,00
| |
− | |-
| |
− | | dla torów, między którymi zbudowano peron dwukrawędziowy z dojściem pod/nad ziemią || 12,50-16,00 || 10,70
| |
− | |}
| |
− | | |
− | <nowiki>*</nowiki>na starych posterunkach zdarza się spotkać sygnalizatory ustawione w węższym międzytorzy o szerokości 4,50m
| |
− | | |
− | === Odległości między osiami torów w obrębie połączeń rozjazdowych ===
| |
− | | |
− | {| class="wikitable"
| |
− | |+ Minimalny rozstaw torów w obrębie połączeń rozjazdowych
| |
− | ! style="text-align: center;" | Typ rozjazdu
| |
− | ! style="text-align: center;" | Minimalna odległość<br>
| |
− | torów<br>
| |
− | [m]
| |
− | ! style="text-align: center;" | Prędkość na<br>
| |
− | kierunek<br>
| |
− | zwrotny [km/h]
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 190-1:9
| |
− | | style="text-align: center;" | 3,70
| |
− | | style="text-align: center;" | 40
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 300-1:9,304*
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,00
| |
− | | style="text-align: center;" | 50
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 300-1:9
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,35
| |
− | | style="text-align: center;" | 50
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 500-1:12
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,00<br>4,30
| |
− | | style="text-align: center;" | 40<br>60
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 500-1:14*
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,00
| |
− | | style="text-align: center;" | 60
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 760-1:14
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,75
| |
− | | style="text-align: center;" | 80
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 1200-1:18,5
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,35
| |
− | | style="text-align: center;" | 100
| |
− | |-
| |
− | | style="text-align: center;" | 2500-1:26,5
| |
− | | style="text-align: center;" | 4,80
| |
− | | style="text-align: center;" | 130
| |
− | |}
| |
− | <nowiki>*</nowiki>ze względu na brak w symulatorze rozjazdów R300-1:9,304 i R500-1:14 dopuszcza się układanie przejść rozjazdowych w międzytorzu 4,00m z imitujących je rozjazdów odpowiednio R300-1:9 i R500-1:12
| |
− | | |
− | == Łuki poziome ==
| |
− | | |
| | | |
| + | == Układ geometryczny w profilu == |
| | | |
| == Prędkości wpisane w odcinki toru == | | == Prędkości wpisane w odcinki toru == |